สภาพทั่วไปและข้อมูลพื้นฐาน

1. ด้านกายภาพ

สภาพทั่วไป

1.1  ลักษณะทางภูมิศาสตร์ ที่ตั้งและอาณาเขต
เทศบาลตำบลหนองล่อง ตั้งอยู่ เลขที่  219  หมู่ที่  8  ตำบลหนองล่อง อำเภอเวียงหนองล่อง   ห่างจากอำเภอเวียงหนองล่อง ประมาณ  1,200  เมตร  และห่างจากจังหวัดลำพูน 46  กิโลเมตร มีถนนจากตัวจังหวัดเข้าสู่ตำบลหนองล่อง ได้ 3 เส้นทาง คือ เส้นทางจากสบทา – ท่าลี่  สันห้างเสือ – บ้านเวียง  และเส้นทางจากบ้านม่วงโตน – ท่าลี่ ระยะทางประมาณ 17 – 22 กิโลเมตร

1.2  อาณาเขต 
- ทิศเหนือ          ติดต่อกับเขต  ตำบลวังผาง  อำเภอเวียงหนองล่อง
- ทิศใต้              ติดต่อกับเขต  ตำบลหนองปลาสะวาย อำเภอบ้านโฮ่ง
- ทิศตะวันออก    ติดต่อกับเขต  ตำบลศรีเตี้ย  อำเภอบ้านโฮ่ง
- ทิศตะวันตก      ติดต่อกับเขต  อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่

1.3  เนื้อที่
เทศบาลตำบลหนองล่อง มีเนื้อที่  17.92  ตารางกิโลเมตร

1.4  ภูมิประเทศ
พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำ และอีกส่วนหนึ่งเป็นที่ราบสูง มีแม่น้ำลี้และมีแม่น้ำปิงไหลผ่าน ตั้งอยู่สูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางประมาณ 350 – 450 เมตร พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบ และป่าหมดสภาพ สำหรับพื้นที่ป่าจะมีอยู่ 2 ลักษณะ คือ พื้นที่ป่าหมดสภาพ เกษตรกรเข้าไปจับจองทำการเพาะปลูก พืชไร่ ไม้ผล (เช่น ถั่ว ลำไย มะม่วง)  และพื้นที่ป่าหมดสภาพที่เกษตรกรเข้าไปจับจองแต่ยังไม่ได้เพาะปลูก

1.5  สภาพภูมิอากาศ
ภูมิอากาศตำบลหนองล่อง โดยทั่วไปเฉลี่ย 25-35 องศาเซลเซียส ไม่ร้อนจัดไม่หนาวจัด
ช่วงฤดูร้อน       เริ่มประมาณเดือน  กุมภาพันธ์  -  พฤษภาคม
ช่วงฤดูฝน        เริ่มประมาณเดือน  มิถุนายน  -  กันยายน
ช่วงฤดูหนาว     เริ่มประมาณเดือน  ตุลาคม – มกราคม
ปริมาณน้ำฝนในตำบลหนองล่องมีปริมาณน้ำฝนโดยเฉลี่ยในรอบ 10 ปี เท่ากับ 734.8  มิลลิเมตรต่อปี  โดยมีฝนตกเริ่มตั้งแต่เดือนมีนาคมและฝนมักจะขาดช่วงเล็กน้อยในเดือนกรกฏาคม ปริมาณฝนตกติดต่อกันในช่วงเดือนสิงหาคม – กันยายนและลดลงในเดือนพฤศจิกายน – ธันวาคม

1.6 ลักษณะของดิน
แบ่งออกเป็น 2 ส่วนคือ
ส่วนที่อยู่ในราบลุ่ม เดิมใช้ทำนาและปลูกพืชผัก ปัจจุบันเปลี่ยนเป็นสวนลำไย ดินมีสภาพเป็นดิน เหนียวมีสภาพอุดมสมบูรณ์สูง ใช้ปลูกลำไยและพืชผักแซม
ส่วนที่อยู่ที่ราบสูง  ดินจะมีสภาพเป็นดินร่วนปนทรายประมาณ 90% และดินเป็นดินกรวดลูกรัง 10% ใช้ปลูกลำไย และพืชผักแซมเช่นกัน

1.7  ลักษณะของแหล่งน้ำ
มีแม่น้ำลี้ไหลผ่านตำบล โดยผ่านหมู่บ้านหมู่ที่ 1,2,3,6,7  และหมู่ที่ 8 ส่วนหมู่ที่  3 ,4 และ 9 มีแม่น้ำปิงไหลผ่าน มีฝายกั้น-แม่น้ำลี้ 4 แห่ง  มีฝายกันน้ำปิง 1 แห่ง จึงไม่มีปัญหามากนัก และบางปีที่ฝนแล้งระดับน้ำใต้ดิน  จะลึก

1.8 ระดับน้ำใต้ดิน  ตำบลหนองล่องมีระดับน้ำใต้ดินอยู่ 3 ลักษณะดังนี้
1. ระดับน้ำลึก อยู่ในพื้นที่หมู่ 5 บางส่วนในพื้นที่หมู่ 1,7
2. ระดับน้ำปานกลาง อยู่ในพื้นที่หมู่ 1,3,7 และ 6 ระดับน้ำอยู่ประมาณ 10 เมตร
3. ระดับน้ำตื้น อยู่ในพื้นที่บางส่วนหมู่ 3 , หมู่ 4 ระดับน้ำใต้ดินตื้นประมาณ 6-8 เมตร ติดน้ำปิง

1.9 ลักษณะของไม้และป่าไม้
ในเขตเทศบาลไม่มีป่าไม้  แต่มีต้นไม้ที่ชาวบ้านปลูกลักษณะของไม้เป็นไม้ยืนต้น  ผลัดใบ

2. ด้านการเมือง/การปกครอง
2.1 เขตการปกครอง
ตำบลหนองล่อง แบ่งการปกครองออกเป็น 9 หมู่บ้าน แต่ละหมู่บ้านแบ่งการปกครองออกเป็นเขต และบางหมู่บ้านเป็นหมวด โดยมีหัวหน้าเขตหรือหัวหน้าหมวด ทำหน้าที่ประสานกับผู้ใหญ่บ้านและให้บริการประชาชนหมู่บ้านต่าง ๆ มีดังนี้
หมู่ที่ 1 บ้านหนองล่อง                       
หมู่ที่ 2 บ้านต้นผึ้ง                          
หมู่ที่ 3 บ้านวังสะแกง                      
หมู่ที่ 4 บ้านท่าหลุก                          
หมู่ที่ 5 บ้านสันเหมือง
หมู่ที่ 6 บ้านท่าช้าง
หมู่ที่ 7 บ้านแพะใต้
หมู่ที่ 8 บ้านต้นผึ้งหล่ายลี้
หมู่ที่ 9 บ้านวังสะแกงใต้
 

2.2 การเลือกตั้ง
เทศบาลตำบลหนองล่อง แบ่งเขตการเลือกตั้ง  ออกเป็น 2 เขต คือ
เขตที่ 1 ได้แก่ หมู่ที่ 1 ,หมู่ที่ 5 , หมู่ที่ 6 และ หมู่ที่ 8
เขตที่ 2 ได้แก่ หมู่ที่ 2 , หมู่ที่ 3, หมู่ที่ 4 , หมู่ที่ 7 , หมู่ที่ 9

3. ประชากร
ข้อมูลเกี่ยวกับจำนวนประชากรตำบลหนองล่อง อำเภอเวียงหนองล่อง จังหวัดลำพูน

ข้อมูล จากงานทะเบียน ณ พฤษภาคม 2566

4. สภาพทางสังคม

4.1 การศึกษา
จากการสำรวจข้อมูลพื้นฐานพบว่า ประชากรอายุ ๑๕ – ๖๐ ปีเต็ม ร้อยละ ๙๙  อ่าน เขียนภาษไทยและคิดเลขอย่างง่ายได้  เด็กอายุ  ๖ – ๑๔  ปี  ร้อยละ  ๑๐๐ ได้รับการศึกษาภาคบังคับ ๙  ปี  ได้เรียนต่อชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔  หรือเทียบเท่า และที่ไม่ได้เรียนต่อมีงานทำ ร้อยละ  ๙๙  ด้านการศึกษาอยู่ในเกณฑ์ที่ดี  ปัญหาคือ  ยังไม่สามารถที่จะแข่งขันกับเมืองใหญ่ๆ ได้  การแก้ปัญหาของเทศบาล  ได้จัดกิจกรรมให้กับเด็กของศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก  การสนับสนุนอาหารเสริมนม  อาหารกลางวัน ให้กับทางโรงเรียนในเขตพื้นที่ และร่วมกันจัดกิจกรรมต่างๆ กับทางโรงเรียน มีศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก และโรงเรียน ดังนี้   
1.โรงเรียนบ้านต้นผึ้ง
- จำนวนนักเรียน             92    คน
- จำนวนครู                    16     คน

2.โรงเรียนบ้านท่าช้าง
 - จำนวนนักเรียน            53   คน
- จำนวนครู                     7   คน

3. โรงเรียนวัดวังสะแกง
- จำนวนนักเรียน              42  คน
 จำนวนครู                        6   คน

4. มีศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเทศบาลตำบลหนองล่อง      จำนวน    1    แห่ง
 จำนวนนักเรียน                     71  คน
- จำนวนครูผู้ดูแลเด็ก             3   คน
- จำนวนผู้ช่วยผู้ดูแลเด็กเล็ก     7   คน

ข้อมูล จากกองการศึกษา ณ มกราคม 2565

4.2 สาธารณสุข

จากการสำรวจข้อมูลพื้นฐานพบว่า  ประชาชนกรส่วนมากมีสุขภาพที่ดี  มีการคัดกรองสุขภาพให้กับประชาชนกลุ่มเสี่ยง  โรคที่มักเกิดแก่ประชากรในชุมชน เช่นกัน  ได้แก่ โรคความดัน เบาหวาน  โรคเอดส์  โรคไข้เลือดออก  มือ-ปาก-เท้าในเด็ก และโรคอื่นๆ อีกมาก มีสถิติเข้ารับการรักษาพยาบาล  ปัญหาคือประชาชนบางรายไม่ยอมไปคัดกรองหรือตรวจสุขภาพประจำปี  การแก้ไขปัญหา คือ เทศบาลและหน่วยงานสาธารณสุข โรงพยาบาล  ได้จัดกิจกรรมร่วมมือกันรณรงค์ให้ชุมชนเห็นความสำคัญในเรื่องนี้ซึ่งก็ได้ผลในระดับหนึ่ง  ประชาชนให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี  แต่ต้องเป็นการดำเนินการอย่างต่อเนื่องเป็นประจำทุกปี  สำหรับเด็กแรกเกิด - ๖  ปี  ผู้ปกครองสามารถเลี้ยงดูตรงตามเกณฑ์มาตรฐาน  จากการสำรวจข้อมูลพื้นฐาน บางครัวเรือนไม่ได้กินอาหารที่ถูกสุขลักษณะ  การใช้ยาเพื่อบำบัดอาการเจ็บป่วยที่ไม่เหมาะสม  การออกกำลังกายยังไม่สม่ำเสมอ  และประชากรส่วนมากไม่ได้รับการตรวจสุขภาพ  ปัญหาเหล่านี้เทศบาลพยายามอย่างยิ่งที่จะแก้ไข  โดยร่วมมือกับโรงพยาบาล  สาธารณสุข   จัดกิจกรรมเพื่อแก้ไขปัญหา
1. โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล             1        แห่ง
2. สาธารณสุขอำเภอ                                   1        แห่ง
3. ศูนย์สาธารณสุขมูลฐานชุมชน                   9        แห่ง
4. อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน       187     คน

ข้อมูล จากกองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม ณ มกราคม 2565

4.3 การกีฬาและนันทนาการ

       ข้อมูลลานกีฬา/สนามกีฬาหมู่บ้าน ในพื้นที่ตำบลหนองล่อง ทั้ง 9 หมู่บ้าน  เพื่อใช้เป๋็นสถานที่ออกกำลัง หรือใช้จัดกิจกรรมภายในหมู่บ้าน เช่น งานประเพณีต่าง ๆ 

ข้อมูล จากกองการศึกษา ณ ธันวาคม 2565

5. ระบบบริการพื้นฐาน

5.1 การคมนาคมขนส่ง
มีการคมนาคมทางบกเป็นหลักสภาพโดยทั่วไปของถนนภายในหมู่บ้านส่วนมากเป็นถนนคอนกรีตถนนลาดยาง และถนนลูกรัง มีรถประจำทาง จำนวน 1 สาย (สายวังสะแกง – ลำพูน)

5.2 การไฟฟ้า
1. มีสำนักงานการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคตำบลหนองล่อง 1        แห่ง
2. มีไฟฟ้าใช้ทุกหมู่บ้าน                                          9        หมู่บ้าน

5.3 การประปา
เขตพื้นที่ตำบลหนองล่อง มีสามารถให้บริการได้ครอบคลุมทุกหลังคาเรือน  คิดเป็น ๑๐๐ เปอร์เซ็นต์  และมีน้ำใช้ตลอดทั้งปี เทศบาลก็ได้นำบรรจุในแผนพัฒนาสามปีในเรื่องการเปลี่ยนสารทรายกรอง เป็นประจำทุกปี  เพื่อคุณภาพน้ำที่ได้มาตรฐานบริการประชาชน  เพื่อตอบสนองต่อความต้องการของประชาชนต่อไป

5.4 ไปรษณีย์หรือการสื่อสารหรือการขนส่ง และวัสดุ ครุภัณฑ์
-  จุดบริการไปรษณีย์  จำนวน  ๑  แห่ง  

6. ระบบเศรษฐกิจ

6.1 การเกษตร 
สภาพพื้นที่การถือครอง   พื้นที่เฉลี่ย  2.50ไร่ ต่อครัวเรือน   ส่วนใหญ่พื้นที่เป็นของตนเอง95 เปอร์เซ็นต์    และเป็นพื้นที่เช่า  5 เปอร์เซ็นต์    เอกสารสิทธิ์ในที่ดิน เช่นโฉนด, นส.3 ก,สปก,สทก

6.2 การประมง
(ในเขตเทศบาลไม่มีการประมง)    

6.3 การปศุสัตว์
-  เป็นการประกอบการในลักษณะเลี้ยงในครัวเรือนเป็นอาชีพหลักและอาชีพเสริม เช่น  การเลี้ยงไก่  เป็ด  โค  สุกร  กระบือ  จำนวนสัตว์ในพื้นที่โดยประมาณ  ดังนี้
โค       34      ราย      
กระบือ  1     ราย               
สุกร     103    ราย
เป็ด      2       ราย      
ไก่       215  ราย               

6.4 อุตสาหกรรม
-  จำนวนกิจการอุตสาหกรรมขนาดเล็ก (โรงสีขนาดเล็ก)   จำนวน   3   แห่ง

6.5 กลุ่มอาชีพ
พื้นที่ตำบลหนองล่องประกอบด้วยหลากหลายกลุ่มอาชีพ เช่น กลุ่มน้ำผึ้งแสงจันทร์ กลุ่มพรมเช็ดเท้า กลุ่มกาละแมลำไย กลุ่มต้นกล้าอาชีพ กลุ่มน้ำยาอเนกประสงค์ กลุ่มพริกลาบสมุนไพรและขนมทองม้วน กลุ่มประดิษฐ์ดอกไม้จากผ้าใยบัว กลุ่มหมูกระจก กลุ่มน้ำลำไยเพื่อสุขภาพ กลุ่มผ้าทอพื้นเมือง กลุ่มปั้นหม้อสันเหมือง กลุ่มนวดสมุนไพร กลุ่มจักสานผู้สูงอายุ และกลุ่มถักกระเป๋าเชือกร่ม เป็นต้น

7. ศาสนา ประเพณี วัฒนธรรม

7.1 การนับถือศาสนา
-  ประชาชนตำบลหนองล่องส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ  มีวัด 6 แห่ง สำนักสงฆ์ 1 แห่ง
1. วัดสุพรรณวนาราม                 หมู่ที่  1   บ้านหนองล่อง
2. วัดต้นผึ้ง                              หมู่ที่  8   บ้านต้นผึ้งหล่ายลี้
3. วัดหลังวังสะแกง                    หมู่ที่  3   บ้านวังสะแกง
4. วัดสันติวนาราม                     หมู่ที่  4   บ้านท่าหลุก
5. วัดสันเหมือง                         หมู่ที่  5   บ้านสันเหมือง
6. วัดเก่าท่าช้างกุญชรดิตถาราม    หมู่ที่  6   บ้านท่าช้าง   
7. สำนักสงฆ์สถานปฏิบัติธรรม      หมู่ที่ 7   บ้านแพะใต้

7.2 ประเพณีและงานประจำปี
1. ประเพณีแห่ไม้ค้ำโพธิ์                                 ประมาณเดือนเมษายน
2. ประเพณีสงกรานต์และรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุฯ   ประมาณเดือนเมษายน
3. ประเพณีสรงน้ำพระธาตุ                            ประมาณเดือนเมษายน -พฤษภาคม
4. ประเพณีลอยกระทง                                 ประมาณเดือนพฤศจิกายน
5. ประเพณีบวชนาค (แห่ลูกแก้ว)                     ประมาณเดือนเมษายน
6. ประเพณีงานบุญปอยหลวง                        ประมาณเดือนมกราคม –มีนาคม
7 ประเพณีวันเข้าพรรษา  ออกพรรษา              ประมาณเดือน กรกฎาคม ตุลาคม พฤศจิกายน

7.3 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภาษาถิ่น
ภูมิปัญญาท้องถิ่น ประชาชนในเขตเทศบาลได้อนุรักษณ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น  ได้แก่  วิธีการทำเครื่องจักสานใช้สำหรับในครัวเรือน  การทอผ้าไหม  และวิธีการจับปลาธรรมชาติ 
ภาษาถิ่น  ส่วนมากใช้ภาษาเมือง ถัดมาเป็นภาษายอง ตามลำดับ

ฐานข้อมูลภูมิปัญญาท้องถิ่นตำบลหนองล่อง

7.4 สินค้าพื้นเมืองและของที่ระลึก
ประชาชนในเขตเทศบาลได้ผลิตของใช้พื้นเมืองขึ้นใช้ในครัวเรือนและเหลือเอาไว้จำหน่วยบ้าง ได้แก่  ปั้นหม้อจากดินเหนียวปนทรายผลิตภัณฑ์บ้านสันเหมือง ผ้าที่ทอจากผ้าฝ้าย เครื่องจักรสานที่ทำจากไม้ไผ่ ผลิตภัณฑ์   แปรรูปจากลำไย     

8. ทรัพยากรธรรมชาติ

8.1 น้ำ  ที่ใช่ในการอุปโภค จากแม่น้ำลี้ แม่น้ำปิง   น้ำที่ใช้บริโภคจากประปาหมู่บ้าน หรือน้ำดื่มบรรจุขวดจากภาคเอกชน
8.2 ป่าไม้  ในเขตเทศบาลไม่มีป่าไม้
8.3 ภูเขา  ในเขตเทศบาลไม่มีภูเขา
8.4 คุณภาพของทรัพยากรธรรมชาติ
ในพื้นที่ของเทศบาลส่วนมากเป็นพื้นที่ราบ สำหรับเพาะปลูก ที่อยู่อาศัย  ร้านค้า  สถานประกอบการ  ตามลำดับ  และมีพื้นที่เพียงเล็กน้อยที่เป็นพื้นที่สาธารณะ  ทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่  ก็ได้แก่  ดิน  น้ำ  ต้นไม้  อากาศที่ไม่มีมลพิษ ปัญหาคือ เนื่องจากแม่น้ำปิงและแม่น้ำลี้มีลักษณะแห้งขอดน้ำสำหรับใช้ในการเกษตรไม่เพียงพอ ซึ่งเทศบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ร่วมกันหาแนวทางแก้ไขปัญหาดังกล่าวโดยตลอด
ปัญหาด้านขยะ เทศบาลได้มีการรณรงค์ส่งเสริมแก้ไขปัญหาขยะ โดยจัดโครงการ "บริหารจัดการขยะมูลฝอยโดยชุมชนอย่างยั่งยืน" มีกิจกรรมการบริหารจัดการขยะอินทรีย์ด้วยท่อวงบ่อ บริหารจัดการขยะทั่วไป การจัดการขยะรีไซเคิลและขยะอันตราย ตลอดจนโครงการปลูกต้นไม้ในวันสำคัญต่างๆ ในพื้นที่ของตนเองและที่สาธารณะรวมทั้งปรับปรุงสภาพภูมิทัศน์ของตำบลหนองล่อง ให้ร่มรื่นสวยงาม ให้เป็นเมืองน่าอยู่ เป็นที่พักผ่อนหย่อนใจของประชาชน  ฯลฯ